Słuchanie to życie
Terapia słuchowa prof. Tomatisa to jedna z najbardziej zaawansowanych metod wyzwalania naszego potencjału a także diagnozowania problemów psychiki i ciała. Profesor Alfred Tomatis – lekarz, psycholog i nauczyciel – przez ponad 50 lat badał funkcje i role jakie ucho odgrywa w naszym rozwoju fizycznym i emocjonalnym. Odkrycie tzw. Efektu Tomatisa – tj. zasady , że możemy powiedzieć tylko to co może usłyszeć ucho – zostało ogłoszone przez Francuską Akademię Nauk Ścisłych i Medycyny w 1957 roku i stało się podwaliną nowej interdyscyplinarnej nauki : audio – psycho-fonologii.
Profesor Tomatis wraz z wynalezieniem tzw. "elektronicznego ucha", stworzył również podstawy nowej terapii, która jest wykorzystywana w ponad 200 ośrodkach na całym świecie. Pokazując wpływ jaki ma słuchanie zarówno na nas samych, jak i na innych, profesor Tomatis pomaga nam zrozumieć jak silnie i znacząco na nasze życie może wpłynąć poprawa naszych umiejętności słuchania. Ucho to coś więcej niż tylko narząd słuchu.
FUNKCJE UCHA
Jedną z pierwszorzędnych i podstawowych funkcji jest
- Dostarczanie energii do mózgu w celu konwersji dĽwięków oraz przetwarzania wibracji i ruchów ciała w impulsy elektryczne. Ucho jest odpowiedzialne za dostarczenie ponad 80% wszystkich impulsów jakie docierają do mózgu za pośrednictwem zmysłów.
- Drugą podstawową funkcją ucha jest odczuwanie przestrzeni oraz kontrola ruchów i położenia ciała
- Słuchanie to dopiero trzecia w kolejności funkcji ucha, które rozwija się stosunkowo póĽno w życiu płodowym człowieka, a jej brak nie umożliwia przystosowania się do życia.
Wszystkie wyżej wymienione funkcje są monitorowane poprzez system komórek w uchu wewnętrznym. Ucho wewnętrzne składa się z kanału i ciała ślimkowatego. Organy te są wyspecjalizowane w informowaniu organizmu o środowisku zewnętrznym, orientowaniu organizmu w przestrzeni w celu adaptacji i interakcji ze środowiskiem. Ciała włoskowate w kanale służą do "słuchania", tj. są receptorami ruchów ciała – ruch każdego mięśnia funkcjonującego w organizmie znajduje się pod kontrolą tych komórek. Ten niezwykle wrażliwy system pozwala na utrzymanie równowagi, właściwej postawy ciała oraz odpowiada za harmonię naszych ruchów. Komórki ciała ślimakowatego odpowiadają za percepcję i analizę dĽwięków. W szczególności wyczulone są one na dĽwięki o wysokiej częstotliwości . Warto tutaj podkreślić fakt, że za rozwój mózgu odpowiada nieskończona liczba bodĽców docierających ze wszystkich zmysłów, a z nich ponad 80% to bodĽce słuchowe. W tym kontekście wczesny rozwój ucha ma niezwykłe znaczenie. Już w pierwszych tygodniach życia płodowego rozwija się orientacja w przestrzeni. Całkowity rozwój ucha dokonuje się już po 4 ½ miesiącach ciąży, podczas gdy pełny rozwój mózgu dokonuje się dopiero po 42 tygodniach.
Profesor Tomatis postrzega ucho jako główny narząd odpowiedzialny za nasze zmysły i postawę ciała, a jego główną funkcję widzi w "nastrojeniu" organizmu na słuchanie. Takie dostrojenie wyzwala w organizmie maksymalne nastawienie na percepcję, a cały organizm może wówczas harmonijnie dostosować się do środowiska zewnętrznego. Innymi słowy, tylko kiedy nasz organizm jest w "pozycji słuchającej", może być w pełnej harmonii ze środowiskiem a poprzez to jest w stanie myśleć, uczyć się, przetwarzać dane. Kiedy nasze zmysły nie współgrają ze sobą, nasza percepcja samych siebie i świata na zewnątrz jest niespójna. Widać to dobrze na przykładzie osób cierpiących na dysleksję: problemy z przetwarzaniem danych sensorycznych nie tylko wpływają ujemnie na ich proces uczenia się, ale również na ich proces koordynacji ruchów i komunikowanie się z otoczeniem. Wiadomo również o bardzo istotnym wpływie rozwoju sensomotorycznego na rozwój emocjonalny i umysłowy dziecka. Profesorowi Tomatisowi udało się zastosować "metodę treningu słuchowego" w celu pobudzenia ogólnego rozwoju psychicznego, a także jako terapię w takich zaburzeniach jak dysleksja, jąkanie się, autyzm, depresja a także w przypadku kłopotów ze stresem, problemów szkolnych, epilepsji, wylewów. ZNACZENIE SŁUCHANIA DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU ORGANIZMU
W jaki sposób dokonuje się u dziecka budowanie własnego "ja"? Zobaczyliśmy już jak nasze zmysły w interakcji ze światem fizycznym dają nam poczucie własnego ciała. Naturalne jest to, że początkowo największy wpływ na budowanie "ja" dziecka mają rodzice. Profesor Tomatis twierdzi wręcz, że dzieje się to już od momentu poczęcia. Badania medyczne potwierdziły fakt, że nienarodzone dziecko słyszy głos matki już w czwartym miesiącu ciąży. Profesor Tomatis występował z takim twierdzeniem już od ponad 50 lat, podkreślając żywotną rolę głosu matki w rozwoju fizjologicznym i psychologicznym dziecka. Głos matki, przenoszony głównie poprzez system kostny, jest bogaty w dźwięki o wysokiej częstotliwości, co stanowi podstawowe źródło bodźców koniecznych dla rozwoju systemu nerwowego. Na poziomie emocjonalnym zaś głos matki dostarcza dziecku poczucie bezpieczeństwa. Po narodzinach dziecko natychmiast rozpoznaje głos matki, chociaż słuchanie staje się trudniejsze gdyż ze słuchania w środowisku wodnym musi się ono przestawić na słuchanie w środowisku gazowym. Zmiana środowiska przewodzenia dźwięków zmusza dziecko do skorzystania po raz pierwszy z ucha środkowego. Rozwój i kształcenie się słuchu – tak aby był on w stanie otworzyć się na wszystkie 11 oktaw głosu ludzkiego – zajmie dziecku około 10 lat. Rozwój tej umiejętności zależy w dużej mierze od chęci słuchania i może być poważnie zakłócony w przypadku pojawienia się problemów komunikacyjnych z rodzicami. Prof. Tomatis uważał, że podczas gdy związek matki z dzieckiem jest bardziej poczuciem jedności, to poszukiwanie głosu ojca wyzwala w dziecku potrzebę kontaktów społecznych. Głos matki zapewnia dziecku miłość, życie, poczucie bezpieczeństwa, podczas gdy głos ojca zapewnia chęć odgrywania aktywnej roli w środowisku społecznym.
ELEKTRONICZNE UCHO
"Elektroniczne ucho" prof. Tomatisa pokazuje, jak zakłócona komunikacja z rodzicami wpływa na zaburzenia funkcji słuchania. Na przykład w przypadku napięć pomiędzy matką i dzieckiem, dziecko może "zablokować" ucho na wysokie częstotliwości, które kojarzone są z głosem matki, blokując się tym samym na jej emocjonalność. W przypadku konfliktu z ojcem, blokadzie ulegają dźwięki o średniej częstotliwości. Wykresy testu słuchowego jednoznacznie wskazują czy złość jest powstrzymywana. Takie zaburzenia mogą być powodem problemów w innych obszarach np. problemy z koncentracją, pamięcią, ortografią, poczuciem bezpieczeństwa. Zaburzenia w wykresie dĽwięków o niższej częstotliwości wskazują na brak "umocowania" na poziomie fizyczności. Test słuchu wskaże również na zaburzenia emocjonalne. Poszczególne zakresy częstotliwości odnoszą się do odpowiednich części układu kostnego lub określonych organów ciała. Postawa naszego ciała wiele mówi, o naszym słuchaniu. Idealna - z punktu widzenia słuchania - postawa ciała, tj. przy wyprostowanym kręgosłupie jest bardzo często zdeformowana. Im bardziej musieliśmy w dzieciństwie "zamykać nasze słuchanie" tak aby się chronić, tym bardziej odcinaliśmy się od świata aż do ryzyka całkowitej koncentracji na sobie. Dojrzałe słuchanie, które różni się od dobrego słuchu, jest warunkiem skutecznej komunikacji z innymi oraz z samym sobą. Dojrzałe słuchanie oznacza obiektywną percepcję rzeczywistości. Pytanie jakie można sobie tutaj postawić mogłoby brzmieć następująco: "Czy faktycznie słuchamy innych, czy też może nasze słuchanie jest zniekształcone poprzez bagaż własnych doświadczeń emocjonalnych. I jak można temu zaradzić?".
Nabranie dystansu wobec naszych własnych stanów emocjonalnych może okazać się niezwykle trudne do uzyskania. W takich momentach z pomocą przychodzi odpowiednia terapia, uświadamiając nam nieuświadomione do tej pory traumatyczne przeżycia. Niezwykle ważną rolę odgrywają tutaj terapie wspierające, jednocześnie olbrzymie znaczenie ma również terapia głosu, postawy ciała, która odblokuje "zmagazynowane" napięcia. W tym celu została stworzona terapia słuchowa (trening uwagi słuchowej). Podczas słuchania muzyki przetwarzanej przez elektroniczne ucho, zmusza się niejako ucho pacjenta do odpowiedniej reakcji. Taka stymulacja wpływa korygująco na zaburzenia słuchania oraz zmusza ucho do prawidłowego funkcjonowania, tak aby mogło przekazywać bodĽce do mózgu i w ten sposób stymulować procesy umysłowe. Równocześnie praca ośrodków systemu nerwowego odpowiedzialnych za sprawne funkcjonowanie całego organizmu ulega harmonizacji. Na poziomie emocjonalnym terapia zmniejsza poczucie stresu i napięcia. Dojrzałe słuchanie pozwala też rozwijać wyższy poziom świadomości.
